Karaciğer Yağlanması (Hepatik Steatoz) Nedir?
Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde normalden fazla yağ birikmesiyle oluşan yaygın bir sağlık sorunudur. Tıp dilinde hepatik steatoz olarak bilinir. Genellikle sessiz ilerleyen bu durum, zamanla karaciğerde iltihaplanmaya, hasara ve hatta siroza neden olabilir.
Karaciğerin Görevi Nedir?
Karaciğer, vücudun en büyük ve en önemli organlarından biridir. Görevleri arasında:
- Vücuttaki toksinlerin temizlenmesi
- Yağların, karbonhidratların ve proteinlerin metabolizması
- Safra üretimi
- İlaçların parçalanması
- Kan şekerinin düzenlenmesi gibi hayati işlevler yer alır.
Bu nedenle karaciğerde oluşan herhangi bir bozukluk, tüm vücudu etkileyebilir.
Karaciğer Yağlanması Türleri
- Alkole bağlı karaciğer yağlanması: Uzun süreli ve aşırı alkol tüketimi sonucunda oluşur.
- Alkol dışı karaciğer yağlanması (NAFLD): Alkol kullanılmasa da çeşitli nedenlerle gelişebilir ve günümüzde en sık görülen karaciğer hastalıklarındandır.
Nedenleri
Karaciğer yağlanmasının başlıca nedenleri şunlardır:
- Obezite
- Tip 2 diyabet
- İnsülin direnci ve metabolik sendrom
- Yüksek kolesterol ve trigliserid seviyeleri
- Hareketsiz yaşam tarzı
- Yanlış ve düzensiz beslenme
- Bazı ilaçlar (kortizon, bazı kanser ilaçları vs.)
Belirtiler
Karaciğer yağlanması çoğu zaman belirti vermez. Ancak ilerleyen dönemlerde şu belirtiler görülebilir:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Sağ üst karında hafif ağrı veya baskı hissi
- İştahsızlık ve kilo alma
- Karaciğer enzimlerinde (ALT, AST) yükseklik
- İleri safhalarda: sarılık, karında şişlik, bacaklarda ödem
Tanı Yöntemleri
Tanı genellikle şu yollarla konur:
- Kan testleri: Karaciğer enzimleri (ALT, AST, GGT)
- Ultrasonografi: Karaciğerin yağlı olup olmadığını gösterir.
- MR ve BT görüntüleme: Gerekli durumlarda daha ayrıntılı değerlendirme için kullanılır.
- Karaciğer biyopsisi: Nadir durumlarda, hastalığın evresini netleştirmek için uygulanabilir.
Tedavi ve Korunma
Karaciğer yağlanmasının en etkili tedavisi yaşam tarzı değişikliğidir. Şu adımlar önerilir:
- Düzenli egzersiz (haftada en az 150 dakika)
- Sağlıklı ve dengeli beslenme (şekerli, kızartılmış ve işlenmiş gıdalardan uzak durmak)
- Kilo kontrolü (fazla kiloların verilmesi)
- Diyabet ve kolesterolün kontrol altına alınması
- Alkol kullanımının sınırlandırılması veya bırakılması
- Doktor kontrolünde gerekli durumlarda ilaç tedavisi